obyrtany
Muzyka do pobrania - taniec „Obyrtany”
jest jednym z najpopularniejszych tańców górali pienińskich, należącym do grupy góralskich tańców zwyrtanych - wirowych. Nazwa tego tańca wywodzi się od ruchu – obertania, obwyrtania, czyli obracania się. W zależności od miejsca występowania, taniec ten może być nazywany również obyrtką, łobyrtką, czy po prostu tońcem.
Melodia tańca jest jednoczęściowa, grana w szybkim, żywiołowym tempie w metrum 2/4. Krokom tanecznym towarzyszy śpiew, często improwizowany. Teksty zazwyczaj mają charakter frywolny, satyryczny z dużą dozą przymówek. Obyrtanami często rozpoczynano wiejskie zabawy lub wplatano je między inne tańce. Tancerz inicjujący obyrtkę śpiewa najczęściej sam, a po pierwszej lub drugiej zwrotce w rytm muzyki rozpoczyna taniec z wybraną partnerką. Kolejne pary stopniowo dołączają się do zabawy. Muzyka stopniowo zwiększa tempo.
To taniec pełen żywiołowości, z charakterystycznymi obrotami i urozmaiceniami, których ilość i stopień skomplikowania zależą od umiejętności tancerzy. Poza wirowaniem (obyrtaniem) na prawej nodze, tancerze tańczą krokiem podchybywanym (z podskokiem) na stopę, podchybywanym na piętę i cupkają (przytupują). Krokom towarzyszą klaskanie w dłonie, wymachy rąk, głośne zaśpiewy lub gwizdy. Często tańczenie obyrtki można uznać za swego rodzaju współzawodnictwo - zwycięża w nim para, która najszybciej wiruje i najdłużej wytrzyma szybkie tempo tańca. Czasami, dla popisu lub uhonorowania jednej pary, tańczono ją w miejscu, „na jednej dylinie” (na jednej desce).
Grażyna W. Dąbrowska Leksykon Taniec w polskiej tradycji, s. 155 (4) i s. 263-264 (2), Warszawa 2005/2006.
Marcinkowa, Janina; Sobczyńska, Krystyna. Tańce Beskidu i Pogórza Cieszyńskiego. Warszawa: Centrum Animacji Kultury, 1996.
Michalikowa, Lidia. Folklor Górali i Pogórzan Ziemi Sądeckiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1990.
Romowicz, Maria. Folklor górali żywieckich. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1978.
