Bukanie

Odmiana kroku kulawego, występująca w tańcach warmińskich i mazurskich, polegająca na naśladowaniu kroku osoby kulawej, starej, niedołężnej (np. w tańcu baba).

Cupkanie

Charakterystyczne dla tańców podhalańskich lekkie przytupy w miejscu wykonywane na zakończenie części tańca w suicie lub na koniec całego tańca (np. w góralskim). Pochodzi od słowa cupnóć, które w gwarze podhalańskiej znaczy tupać.

Cwał

Krok skoczny, wykonywany zawsze bokiem i w kierunku tańca, z lekkim przeskokiem na nogę dosuwaną (podstawowy krok w krakowiaku). Cwał wykonywany do przodu (w kierunku tańca) będzie już galopem.

Dreptanie

Drobne przestępowanie z nogi na nogę lub drobne przeskoki z nogi na nogę, wykonywane z przemieszczeniem się, np. w tańcach korowodowych. Może się odbywać z akcentowaniem lub bez akcentowania.

Figura tańca/ figura w tańcu

Określona forma tańca lub wyróżniająca się w tańcu pozycja tancerzy względem siebie i przebiegu tańca w przestrzeni, np. figurą w tańcu będzie ustawienie tancerzy w pary, trójki lub korowód. Figurą tańca będzie także określony przebieg, np. w ludowym kontro czy w żywieckim polonezie.

Folklor

Termin wywodzący się z angielskiego folk-lore, dosłownie „wiedza ludu”, oznacza w ogólności wieloskładnikowe niematerialne dziedzictwo kultury przekazywane z pokolenia na pokolenie drogą bezpośredniego kontaktu ustnego lub cielesnego. Zgodnie z powszechnie dziś przyjętym rozumieniem tego terminu, w skład folkloru danej grupy lub regionu wejdą np. zwyczaje, obrzędy, wierzenia, legendy i ustne opowieści, muzyka, tańce, wiedza tradycyjna i praktyki magiczne (lecznicze), oraz te zachowania, które warunkują przekaz określonej wiedzy lub umiejętności drogą przekazu ustnego lub cielesnego (np. nauka tańców). Termin też może mieć pejoratywne znaczenie, gdy odnosi się do treści kulturowych odtwarzanych sztucznie lub w oderwaniu od ich pierwotnych wartości i formy (np. stylizacje tańców ludowych na scenie, tworzenie subkulturowych imitacji itp.).

Hołubiec

Krok w tańcu, jednoczesne uderzenia o siebie obcasami butów (piętami) w trakcie podskoku, np. w krakowiaku.

Kolebanie (krok kolebany)

Charakterystyczne wychylenie ciała w prawo lub w lewo, połączone z postawieniem nogi i przeniesieniem ciężaru ciała, na prawą lub lewą nogę, np. w kujawiaku.

Krzesanie (krok krzesany)

Krok w tańcach podhalańskich, w którym tancerz pierw ostro uderzą piętą o podłogę, następnie niezbyt wysoko wyrzuca nogę w przód lub skośnie w (np. podhalański krzesany, krakowiak).

Metrum w tańcu

Termin odnoszący się do muzyki, określa liczbę i rodzaj wartości rytmicznych znajdujących się w jednym takcie utworu. Jest to jednocześnie zasada porządkowania dźwięków w utworze muzycznym pod względem rozkładu akcentów naturalnych. Wyróżnia się metrum parzyste (np. 2/4 dwie ćwiartki w jednym takcie) lub nieparzyste (np. 3/8 trzy ósemki w jednym takcie, 3/4 trzy ćwiartki w jednym takcie).

Obrót w tańcu

Obrót tancerza/tancerki wokół własnej osi lub obrót pary wokół wspólnej osi o 360 stopni; w przypadku układu trójki tancerzy, np. w szeregu, obrót następuje wokół osi środkowego tancerza (np. w cieszyńskim trojaku).

Okręcenie się w tańcu

Obrócenie się tancerza/tancerki lub pary w miejscu, bez przemieszczania się w przestrzeni; w tańcach obrzędowych (np. w tańcu z korowajem, tańcach żniwiarzy) obrót może mieć znaczenie rytualne.

Obyrtka (krok obyrtany)

Obyrtka to oprócz tańca z obrotami o tej samej nazwie także specyficzny krok w tańcach góralskich (Podhale i Beskid), polegający na dostawianiu nóg do siebie na lekko ugiętych kolanach, z jednoczesnym wirowaniem w tańcu i zachowaniem tułowia w pionie.

Podskok

Krok w miejscu (lub z nieznacznym przesunięciem), polegający na lekkim wybiciu się i opadnięciu na tę samą nogę.

Przeskok/skok

Krok wykonany w miejscu (lub z niewielkim przemieszczeniem), polegający na wybiciu się z jednej nogi i opadnięciu na drugą nogę lub na jednoczesnym odbiciu się z obu nóg i opadnięciu na nie.

Przodownik tańca/w tańcu

Osoba, najczęściej szanowany w gromadzie tancerz, która przewodzi uroczystościom, rozpoczyna i kieruje gestami, słowami, atrybutami lub/i przyśpiewką, kierunkiem i sposobem wykonania tańca, np. wodzirej podczas zabaw tanecznych w dworach, wodzirej w wielkopolskich wiwatach.

Przyśpiewka

Krótka pieśń ludowa, o treści wybranej do okoliczności tańca, śpiewana solo przez tancerza lub grupę, poprzedzająca taniec lub śpiewana w jego trakcie (np. w przerwach tańca, przy zmianie par itp.).

Przytrampywanie

Przytupywanie nogami na zmianę, w rytm muzyki lub pieśni towarzyszącej tańcowi; relikt dawnych tańców korowodowych.

Region etnograficzny

Termin ten określa terytorium wyodrębnione ze względu na zespół cech kulturowych właściwych ludności stale zamieszkującej to terytorium i posiadającej świadomość wspólnych tradycji i pochodzenie. Do cech odróżniających danych region etnograficzny (i ich mieszkańców) należą m.in. odmienne gwary, ubiór, styl budownictwa, specyficzne obrzędy i wierzenia, wyróżniające się formy zdobnictwa i czasem także specyficzne zawody lub rzemiosła. W ramach jednego, szczególnie dużego geograficznie, regionu mogą go zamieszkiwać odrębne grupy etnograficzne, wyróżniające się jednostkowymi lub grupami cech, np. strojem, lokalną gwarą, zajęciami, pochodzeniem. Przykładem dużego regionu etnograficznego w Polsce jest Wielkopolska, z takimi mniejszymi grupami jak: Pałuszanie, Biskupianie, Szamotulanie, Bambrzy, Krajniacy, Chazacy.

Region historyczny/kraina historyczna

To region obejmujący obszary powiązane wspólną historią i kulturą, często też więzami gospodarczymi i politycznymi, które wypracowane zostały w ramach długoletnich procesów historycznych. Krainy historyczne często były podstawą wydzielenia w dawnych czasach jednostek administracyjnych kraju (np. królestwa, księstwa) i zachowania do czasów współczesnych pamięci historycznej związanej z daną krainą (regionem), jako źródła odrębności w nowym układzie politycznym i gospodarczym kraju. Granice krain historycznych nie pokrywają się z granicami regionów etnograficznych, mogą je przecinać lub obejmować obszary jednego lub więcej regionów etnograficznych. Współczesne granice administracyjne województw jedynie w części odzwierciedlają dawne granice krain historycznych. Obecnie w granicach Polski w całości lub częściowo leżą następujące krainy historyczne: Wielkopolska, Małopolska, Mazowsze, Kujawy, Śląsk, Pomorze, Podlasie, Prusy (Warmia i Mazury), Suwalszczyzna (częściowo), Spisz (częściowo), Polesie (częściowo), Orawa (częściowo) i Ruś Czerwona (częściowo).

Rekwizyt w tańcu

Przedmiot, rzecz użyta podczas tańca przez wybranego uczestnika (np. wodzireja) lub grupę tancerzy (np. mężczyźni) dla podkreślenia treści tańca lub przyśpiewki, zaakcentowania frazy tańca lub podkreślenia charakteru postaci w tańcu. Użyty rekwizyt może mieć znaczenie obrzędowe (np. rózga weselna lub weselny korowaj), magiczne (np. w tańcach przebierańców karnawałowych, figurki w podkoziołku, wieńce w tańcach pasterskich), społeczne (np. podkreśla rangę lub profesję tancerza, jak ciupaga w tańcach góralskich) lub estetyczne (np. kapelusze, chusteczki).

Szkrobok

Krok w tańcach śląskich, z charakterystycznym sunięciem po podłodze całą powierzchnią stopy nieobciążonej do przodu i szybkim jej cofnięciem, z jednoczesnym lekkim podskokiem na nodze obciążonej. Przypomina on niski podskok (krok) nożycowy (np. taniec kowalik, taniec zajączek).

Szłapok

Krok w tańcach śląskich, polegający na przestępowaniu w obrotach z nogi na nogę (często terminem tym określa się po prostu krok).

Tempo w tańcu/tempo tańca

Szybkość, z jaką wykonywany jest taniec, z jaką poruszają się tancerze w tańcu; w sensie muzycznym to liczba kroków (lub figur) wykonywanych w jednym takcie im więcej kroków (figur), tym szybsze tempo tańca. W opisach tańca najczęściej podaje się trzy rodzaje tempa: wolne, umiarkowane i szybkie. Tempo nie oznacza czasu wykonania tańca, które jest zależne od inwencji tancerzy, okoliczności, umiejętności grajków i innych czynników.

Trzęsionka (krok trzęsiony)

Krok wykonywany na całych stopach, bardzo drobny, z charakterystycznym pionowym drganiem całego ciała (np. polka trzęsiona).

Tupanie

Mocne akcentowanie całą stopą nogi nieobciążonej o podłoże (może być jednorazowe, lub wielokrotne, tą samą nogą w miejscu).

Wirowanie w tańcu

Obroty tancerza/tancerki solo lub w parach, z jednoczesnym przemieszczaniem się w przestrzeni, po linii tańca, np. koła (jak w oberku).

Zwyrtanie

Zwyrtanie to w gwarze góralskiej obroty, w tańcu góralskim (podhalańskim) oznacza różne sposoby obracania się tancerzy solo lub w parach. Zwyrtać mogą zarówno tancerze (jak w zbójnickim), jak i tancerki, gdy kończy się góralski i tancerki zwyrtają pod ręką partnera.