polka przez nogę
Nazwy poboczne lub regionalne:
polka bez nogę, polka z nogi, wściekła polka
Najbardziej reprezentatywne dla Rzeszowskiego i Podkarpacia są polki, a najpopularniejszą jest bez wątpienia polka przez nogę (polka bez nogę, polka z nogi, wściekła). Tempo tańca jest szybkie, nawet bardzo szybkie, metrum 2/4. Tańczono ją na weselach, wiejskich zabawach, dziś jest też obowiązkowo wykonywana przez miejscowe zespoły.
Taniec zamawiał tancerz, który podawał muzykantom nutę i płacił „basowe” (wrzucał opłatę za taniec do basów). Tańczyła jedna para lub kilka, zaproszonych do wspólnego tańca przez zamawiającego. Taniec właściwy (wirowanie) przeplatany jest korowodem par poruszających się wokół izby. W zależności od regionu kroki polki bez nogę (zwanej też wściekłą polką) różniły się nieznacznie wykonaniem. Niezależnie od regionalnych wariantów, wszędzie taniec ten opiera na zamaszystych obrotach wykonywanych w szybkim narastającym tempie i wirowaniu par po obwodzie koła, krokiem polki, liczonym na trzy (a nie na dwa). Polka bez nogę była często wykonywana w sekwencji innych polek, była też częścią zabaw tanecznych (np. ułaniczek) lub obrzędu (np. tańce starszych lub drużbów z druhnami podczas wesela).
Haszczak, Alicja. Folklor taneczny Ziemi Rzeszowskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1989.
Nartowska, Lidia. Tańce z okolic Rzeszowa. Warszawa: CPARA, 1967.
Szmyd, Józef. Pieśni i tańce ludowe z okolic Krosna. Warszawa: CPARA, 1961.
