wiwat

Wiwaty to jedne z bardziej żywiołowych tańców w Polsce, charakterystyczne dla Wielkopolski, ale tańczone także na Ziemi Lubuskiej i w regionach graniczących z Wielkopolską. Wiwaty tańczono parami, pojedynczo lub w grupie, ustawione luźno lub w szeregu za parą zamawiającą. Kroki wiwatów mogą być oparte na chodzie, lekkim biegu, krokach dosuwanych lub na obrotach. Często tancerze dzierżyli w dłoniach atrybuty: tancerka białą chusteczkę, tancerz kieliszek lub obrzędowy bat.

> Więcej

Wiwatem rozpoczynano wesela, zabawy i inne uroczystości gromadzkie. Nazwy wiwatów pochodzą od początkowych słów przyśpiewek, śpiewanych, podobnie jak w innych regionach kraju, przed kapelą tuż przed rozpoczęciem tańca. Przyśpiewka kierowana jest do wybranej osoby, może być związana z miejscowością lub ogólnie z okolicznością wykonania. Są wiwaty weselne, „wiwaty dla swatów”, „wiwaty dla ojców”, ale też wiwaty od nazw miejscowości czy regionu np. Domachowa czy od Szamotuł. W czasie wesela taniec ten rozpoczynali para młoda lub starszy drużba z drużbiną, czasem też rodzice młodych lub któryś z dostojnych gości. Tańczono wiwaty także podczas wioskowych zabaw, ale wtedy nie miały one tak uroczystego charakteru. Wiwaty tańczono parami, pojedynczo lub w grupie. Tempo tańca – w zależności od okoliczności i podregionu – może być umiarkowane lub żywe, metrum 2/4, 2/8 lub 3/4, 3/8. Taniec rozpoczyna mężczyzna, który zaprasza do tańca wybraną partnerkę oraz inne pary, a zawołaniem prosi kapelę o wiwata podając nazwę lub śpiewając fragment przyśpiewki. Jeśli zamawiający taniec woła „za soby proszę”, wówczas pary ustawiają się za parą przodującą lub w luźnej grupie w izbie, gdy zaś woła „za soby i przed soby”, wówczas pary ustawiają się najczęściej na linii koła. W zależności od tempa wykonania, kroki wiwatów mogą być oparte na chodzie, lekkim biegu, krokach dosuwanych lub na obrotach (tzw. krokane). Podczas szczególnych uroczystości, np. wesel, charakterystycznym atrybutem tancerki była trzymana w prawej ręce ułożona w plisy biała chusteczka, a mężczyzny obrzędowy bicz z sarnią nóżką (harapnik). Niekiedy pojedynczy mężczyźni podczas solowego tańca w rękach trzymali także kieliszek i butelkę. Wiwat składa się zasadniczo z dwóch części: w pierwszej, zwanej „podbieganiem” (czasem „adoracją”) pary w ujęciu otwartym przesuwają się po obwodzie koła pod słońce, stąpając drobnym krokiem, zbliżonym do bieganego. W drugiej części następuje szybkie wirowanie par, prostym krokiem z nogi na nogę, przy obciążeniu prawej, w ujęciu zamkniętym w prawo. Poprzedzone było ono bardzo krótko tańczoną polką. Najczęściej po wirowaniu następuje energiczne zatrzymanie, po którym mężczyzna przytupuje. Cykl ten powtarza się kilkakrotnie. Wiwat był grany jako pierwszy w suicie tanecznej i wprowadzał tańczących do ogólnej żywiołowej zabawy. Po nim następowały przodek, równy i inne tańce.

Bobrowska, Mirosława; Budzik, Kazimierz; Linette, Bogusław; Pawliński, Sławomir. Folklor taneczny zachodniej Wielkopolski. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, 2014.
Bobrowska, Mirosława; Budzik, Kazimierz. Wielkopolski folklor taneczny: Ziemia Szamotulska. Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, 2007.
Glapa, Adam; Kowalski, Alfons. Tańce i zabawy wielkopolskie. Wrocław: PTL, 1961.