Nazwa tańca wywodzi się od słów towarzyszącej mu pieśni, której tematem jest wiązanie ściętych łodyg konopi w snopki. Była to ważna roślina włóknista, z której w tradycyjnej kulturze wiejskiej (i miejskiej) wyrabiano płótno na odzież roboczą i worki. Zajmowały się jej uprawą i obróbką kobiety (podobnie jak lnem), im też zależało najbardziej na dobrych plonach i zdrowych konopiach. Istniały więc w wielu regionach kraju specjalne obrzędowe tańce na konopie, które miały zapewnić ich pomyślny wzrost i obfite plony. Z tych tańców z czasem wykształciła się także zabawa dziewcząt o nazwie konopki. Na rytmie tej samej melodii oparta jest podobna, popularna szczególnie w miastach, zabawa dzieci o nazwie Mało nas, mało nas do pieczenia chleba... Pierwsze opisy tej zabawy pochodzą z końca XIX wieku, ale ma ona znacznie dłuższą historię. Taniec ten, zabawę, wykonuje dowolna liczba dziewcząt, ale zawsze zaczyna para. Taniec polega na włączaniu i wykluczaniu kolejnych dziewcząt, zgodnie z treścią śpiewanej pieśni. Dziewczęta poruszają się krokiem chodu, w tempie umiarkowanym lub wolnym, metrum 2/4 lub 3/4. Dwie pierwsze tancerki, w ujęciu okrągłym, za ręce, rozpoczynają zabawę krążąc w miejscu raz w jedną, raz w drugą stronę. W czasie obrotów śpiewają pieśń:

            A graliśmy w konopki,

            ale były małe snopki.

            Ej, ej, mało nas,

            A ty, Zosiu, chodź do nas!

Przywołana z imienia dziewczyna włącza się w krąg tańczących i już we trzy śpiewają dalej:

            Bawiłyśmy się w konopki,

            ale były małe snopki.

            Mało nas, mało nas,

            Więc ty, Haniu, chodź do nas!

Za każdym razem, wraz z ostatnią zwrotką pieśni, do koła przywoływana jest (włączana) kolejna dziewczyna z imienia. Pieśń powtarza się do momentu, aż wszystkie dziewczęta włączą się do koła i razem krążą to pod słońce, to ze słońcem. Wtedy akcja zabawy się "odwraca" i słowa "mało nas" zastępuje zwrot "dużo nas, ty... idź od nas". Kolejne dziewczęta wywołane z imienia opuszczają krąg tańczących i zabawa kończy się, gdy zostaną tylko dwie tancerki, które rozpoczynały zabawę. W wersji konopek tańczonej na Kurpiach, dziewczęta wzbogacają krok chodu lekkimi podskokami, łączą się często w mniejsze koła i przerywają taniec stając w miejscu i klaszcząc w uniesione do góry dłonie. Są to zapewne reminiscencje dawnych zachowań "na urodzaj" (podskok ma zapewnić roślinie dobry wzrost, klaskanie odstraszyć złe moce).

Dąbrowska, Grażyna W. Tańcujże dobrze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991.

Dąbrowska, Grażyna W. red. Taniec w polskiej tradycji. Leksykon. Warszawa: MUZA, 2005/2006.

Piasecki, Eugeniusz. Tradycyjne gry i zabawy ruchowe oraz ich geneza. Godycki, Michał. red. 40 lat od Katedry Wychowania Fizycznego UP do Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Poznań: PWN, 1959, ss. 90-307.