Wielkim admiratorem polskich tańców był Henri Cellarius, znany francuski nauczyciel tańca, autor popularnego podręcznika La Danse des Salons, wydanego w 1847 roku w Paryżu. Cenił szczególnie mazura, ale uważał, że w oryginalnej formie jest zbyt trudny do wykonywania na salonach. W 1847 roku wymyślił więc La masurka, taniec oparty na krokach mazurka, ale znacznie prostszy i bliższy walcowi. Kilka lat później, na bazie La masurka i salonowego mazura powstał taniec La Varsovienne. Niektóre źródła jako twórcę tego tańca wymieniają nauczyciela o imieniu Désiré (pseudonim?), inne wspominają o hiszpańskim tancerzu, który stworzył warszawiankę w 1853 roku w Paryżu. Dziś zapewne nie dojdziemy źródeł tej historii, faktem jest, że przez kilka lat oba tańce, La masurka i La Varsovienne, były bardzo popularne we Francji i w Europie, szybko też rozeszły się po świecie – dotarły m.in. do Wysp Zielonego Przylądka, Filipin, Meksyku, gdzie są tańczone do dziś. Oba tańce były też modne na salonach w Polsce, skąd trafiły na wieś, w wersjach mocno uproszczonych i przetworzonych przez wiejskich grajków i tancerzy. Nazwa warszawianka wywodzi się bezpośrednio od nazwy francuskiej. Taniec ten, w wersji ludowej, był tańczony głównie w Małopolsce (Krakowskie, Lachy Sądeckie) i częściowo na Podkarpaciu (Krośnieńskie, okolice Rzeszowa). Tempo tańca jest umiarkowane lub wolne, metrum 3/4 (rytm mazurkowy) lub 6/8. Wykonywano go najczęściej do muzyki instrumentalnej, choć zanotowano też regionalne warianty z przyśpiewką, np. z okolic Brzeska w Małopolsce: Com zarobiła, tom zarobiła, toś Jasiu przepił. Pary w ujęciu zamkniętym przemieszczają się po linii koła, najczęściej pod słońce. Co trzy kroki (dostawiane) pary wykonują półobroty w prawo lub w lewo, po nich akcentowane pojedyncze tupnięcie (tancerka prawą, tancerz lewą nogą). Koniec melodii lub ósmy takt zakończone są wyraźnym obrotem pary w prawo lub w lewo i podwójnym tupnięciem o podłogę. Pary cały czas przesuwają się po linii koła powoli, na lekko ugiętych kolanach. Tańczono warszawiankę także wśród Lachów Sądeckich, dostojnie i powoli, przesuwając się po linii koła na całych stopach (kroki posuwistego chodu). Podobnie jak w Krakowskiem, po trzech posuwistych krokach pary wykonywały półobroty w prawo lub w lewo, zakończone pojedynczymi tupnięciami. Po tupnięciu następowała pauza, po niej trzy kroki posuwiste w prawo i zamaszysty obrót pary, zakończony podwójnym tupnięciem (oboje tancerze). Po kolejnej pauzie ta sama sekwencja kroków i obrót wykonane są w lewą stronę. Kroki akcentowane na bok tancerze wykonują z lekkim pochyleniem ciała w kierunku nogi.

Cierniak, Jerzy. Dwa tańce ludowe: Warszawianka. Tańce ze wsi Zaborowa. „Teatr Ludowy”, R. 27, 1935, nr 9, ss. 163-165.

Kuryło, Edward. Taniec ludowy, dworski i towarzyski. w: Taniec, red. Mateusz Gliński. T. 1, ss. 45-146. Warszawa: Nakładem Miesięcznika „Muzyka”, 1930. 

Michalikowa Lidia; Chrząstkowska, Zofia, Chrząstkowski, Stanisław. Folklor Lachów Sądeckich. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1974.

Turska, Irena. Krótki zarys historii tańca i baletu. Kraków: PWM, 1962.

Wojtas, Michalina. Tańce Lachów: od Sącza, od Limanowej, od Szczyrzyca. Nowy Sącz: Wydawnictwo Nova Sandec, 2007.