Jedna z teorii powiada, że taniec przybył na Kurpie wraz z Holendrami (Olendrami/Olędrami), sprowadzonymi tu jeszcze przez polskich królów. Mieli oni zagospodarować puszczańskie tereny (królewszczynę) wyludnione po wojnach i zarazach. Inna teoria głosi, że „olenderscy” osadnicy przeszli z terenu Prus Wschodnich (zapewne w XVIII w.), by zagospodarować leżące nad rzekami tereny zalewowe i ziemie podmokłe. Olędrzy długo zachowali własne tradycje, a wiele elementów z ich kultury zostawiło trwały ślad w kulturze ludowej Kurpiów. Możliwe też, że taniec ten trafił na Kurpie z powracającymi (głównie w XIX w.) z Niemiec i Niderlandów sezonowymi robotnikami. Wskazywać na to może podobieństwo z niemieckim tańcem lander i przetworzona na miejscową gwarę nazwa olender. Stał się tańcem bardzo popularnym na Kurpiach, wykonywano go zarówno podczas wioskowych zabaw, jak i wesel. Tempo tańca jest szybkie, metrum 2/4, wykonywany jest do muzyki bez przyśpiewki. Olender tańczony jest przez dowolną liczbę par, z przemieszczaniem się w trakcie obrotów po linii koła pod słońce. Tancerze zaczynają taniec akcentowanymi stąpnięciami nóg i dwukrotnym gestem zamaszystego wymachiwania rąk, po czym łączą się w ujęciu zamkniętym w pary i obracają, to w prawo, to w lewo, przesuwając się po linii koła pod słońce. Kroki są wyraźne, gładko wykonywane i płynne, a na każdy obrót przypadają 4 kroki z nogi na nogę.

Dąbrowska, Grażyna W. Tańce Kurpiów Puszczy Zielonej. Warszawa: CPARA, 1967.
Dąbrowska, Grażyna W. Taniec ludowy na Mazowszu. Kraków: PWM, 1980.
Dąbrowska, Grażyna W. Tańcujże dobrze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991.